Zelfbeeld is de manier waarop je over jezelf denkt. Dit is medebepalend voor hoe je je voelt en welke acties je onderneemt. Het zelfbeeld heeft een grote invloed op het zelfvertrouwen. Zelfvertrouwen is het vertrouwen dat je in jezelf of op jezelf hebt, dat je jezelf de moeite waard vindt. Zelfvertrouwen heeft invloed op hoe je tegen succes en falen aankijkt en of je jezelf hier verantwoordelijk voor voelt.
Personen, die onzeker van zichzelf zijn, hebben dikwijls een angst voor falen en het niet kunnen voldoen aan (de door anderen en vaak door hen zelf opgelegde tè) hoge eisen. Men kan onzeker zijn over bv. het uiterlijk, over omgang met zelf en anderen, over afkomst , opleiding en intelligentie, of over dagelijkse activiteiten en vaardigheden. Er zijn er veel kinderen, jeugdigen en volwassenen met een minderwaardigheidsgevoel. Een gebrek aan zelfvertrouwen gaat vaak verborgen achter ‘stoer en druk’ gedrag en achter overdreven sociaal wenselijk en ideaal gedrag.
Mensen met een verminderd zelfvertrouwen zijn vaak erg veel met zichzelf bezig, gaan vaak activiteiten of vaardigheden uit de weg of stellen ze uit, omdat ze denken het toch niet te kunnen of een flater te zullen slaan. Vaak durft men andere mensen niet aan te spreken of durft men geen relatie aan te gaan. Men geeft toe en komt te weinig voor zichzelf op. Complimenten en successen worden vaak niet gehoord en/of aangenomen.
Er zijn verschillende oorzaken aan te wijzen voor een gebrek aan zelfvertrouwen. Eén veelvoorkomende oorzaak is de continue vergelijking die de persoon maakt tussen zichzelf (negatief beeld), de ideale zelf en de ander.
Een gebrek aan zelfvertrouwen is helaas vaak hardnekkig en het is veelal al langdurig aanwezig voordat men hulp gaat zoeken. Behandeling bij een psycholoog kan bv. bestaan uit cognitieve gedragstherapie waarbij je kan leren om je aandacht te verplaatsen, je gedachten uit te dagen en om te vormen naar meer helpende/ reële gedachten, om meer te denken aan nu en de toekomst en niet te veel achterom te kijken.
Kinderen ontwikkelen eerst vertrouwen in hun omgeving en een beeld over zichzelf. Zodra de wereld om hen heen groter wordt, gaan ze ook merken zelf invloed te hebben en zo ontwikkelt zich een zelfvertrouwen.
Naast persoonlijkheid van het kind, spelen ouders en de omgeving een belangrijke rol in de ontwikkeling van zelfbeeld en zelfvertrouwen. De eerste en meeste ervaringen die kinderen hebben zijn met hun ouders. Omdat de relatie met de ouders heel intensief is en heel belangrijk voor het kind (en natuurlijk ook voor de ouders), zal het kind veel waarde hechten aan de opmerkingen van de ouders, vooral wanneer deze vaak herhaald worden. Ook de manier waarop iets gezegd wordt tegen het kind is van groot belang. Gebaren en gezichtsuitdrukkingen zijn zeer belangrijk. Het kind gaat geloven in de waarheid van de opmerking en het zelfbeeld, dat het kind gevormd heeft, wordt bevestigd of juist ontkrachtigd. Of een kind positief over zichzelf denkt wordt ook voor een groot deel bepaald door kleine situaties in het dagelijks leven. Het zelfbeeld bepaalt vervolgens hoe het kind zich gedraagt en voelt. In sommige gevallen speelt een traumatische ervaring een rol in het ontstaan van een gebrek aan zelfvertrouwen en een laag zelfbeeld.
Een kind dat het gevoel heeft niet de moeite waard te zijn, kan neerslachtig worden, zich terugtrekken en geen hulp meer accepteren. Het kind moet eerst weer positiever over zichzelf leren denken, voordat het zich weer positiever kan gaan gedragen.
Ouders kunnen hun kind stimuleren om op een positieve manier over zichzelf te denken, door het geven van complimenten, opbouwende kritiek te geven en de kinderen, waar mogelijk, zelf verantwoordelijk te laten zijn voor hun gedrag.
Herkent u bovenstaande klachten bij uzelf of uw kind ? Of wilt u meer tips en adviezen in hoe u het zelfvertrouwen en zelfbeeld van uzelf of uw kind kunt verbeteren? Neem dan gerust contact met ons op. Een ervaren psycholoog kijkt dan samen met u naar uw klachten en mogelijkheden voor behandeling.